Trên vùng đất nổi tiếng của Địa đạo Củ Chi năm xưa đánh Mỹ và ngay giữa lòng “Tam giác sắt” một thời rền vang bom đạn, ngày nay, Đảng bộ và nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đã tạo dựng nên công trình: ĐỀN TƯỞNG NIỆM LIỆT SĨ BẾN DƯỢC. Đền xây dựng để tưởng nhớ công ơn to lớn của đồng bào, chiến sĩ đã chiến đấu, hy sinh trên vùng đất Sài Gòn – Chợ Lớn – Gia Định trong hai cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Pháp và Mỹ. Là một công trình dành cho những thế hệ mai sau nhớ mãi, tri ân và tự hào.
Đền tưởng niệm liệt sĩ Bến Dược
Đền tưởng niệm liệt sĩ Bến Dược, Củ Chi là một công trình tập hợp những đóng góp vật chất và trí tuệ của đồng bào, của lãnh đạo Thành ủy, Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh và các bậc lão thành, trí thức, văn nghệ sĩ, nghệ nhân mỗi người đóng góp bằng sự nhiệt tình của trái tim cháy bỏng, của đạo lý và trí tuệ trong sáng nhất để làm nên một quần thể kiến trúc đậm đà bản sắc dân tộc.
Đền được xây dựng trên một vùng đất 7ha, khởi công vào ngày 19/5/1993 nhân kỷ niệm ngày sinh lần thứ 103 của Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc, người sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam.
Ngày 19/12/1995, Đền tưởng niệm khánh thành giai đoạn I và bắt đầu đón lớp lớp những đoàn người trong nước và nước ngoài đến tưởng niệm, dâng hương và trầm ngâm về một lẽ sống còn đã làm nên hồn thiêng dân tộc.
Đền tưởng niệm được những nhà kiến trúc, những nhà xây dựng và những người tâm huyết tạo thành một quần thể kiến trúc hài hòa, thoáng đãng mang bản sắc văn hóa Việt một cách tinh tế, dịu dàng như tâm hồn dân tộc Việt.
Đền Tưởng niệm liệt sĩ Bến Dược gồm có các hạng mục:
1. Cổng tam quan
Cổng tam quan được kiến trúc theo phong cách cổ truyền của dân tộc với các hàng cột tròn, trên lợp ngói âm dương. Cổng có hoa văn, họa tiết, mái cong của những cổng đình làng nhưng được cách tân bởi những vật liệu mới. Chính giữa cổng tam quan là biển đề “Đền Bến Dược” và trên các thân cột là những câu đối của nhà thơ Bảo Định Giang:
“Trải tấm lòng son vì đất nước
Đem dòng máu đỏ giữ quê hương”.
“Lòng biết công ơn nhang thơm một nén,
Đời còn bóng dáng sao sáng ngàn năm”.
Cổng Tam Quan
2. Nhà văn bia
Nhà văn bia là một nhà vuông có hai mái, lợp ngói, ở giữa đặt một tấm bia đá cao 3m, ngang 1,7m, dày 0,25m, nặng 3,7 tấn. Tấm bia đá này được lấy từ khối đá nặng 18 tấn ở Ngũ Hành Sơn, thành phố Đà Nẵng và được các nghệ nhân đẽo gọt, chạm khắc những hoa văn độc đáo của dân tộc.
Bài văn được khắc vào bia đá với tựa đề
“Đời đời ghi nhớ” của nhà thơ Viễn Phương, được chọn trong một cuộc thi có 217 bài ở 29 tỉnh, thành phố. Bài văn bia thật sự là một áng hùng văn bất hủ, vừa thể hiện hào khí ngất trời của dân tộc ta, vừa nói lên cái tâm nhân hậu của dân tộc, cái hùng “bạt núi, san đèo” của nhân dân, cái nghĩa tình cao cả, đằm thắm của biết bao đồng chí, đồng bào đã không quản ngại gian khổ, hy sinh để làm nên những trang sử Việt Nam vẻ vang, chói lọi.
3. Đền chính
Kiến trúc mang dáng dấp đền đài cổ của Việt Nam, vừa tôn nghiêm, vừa tĩnh mịch.
Điện thờ bố trí theo hình chữ U: Trung tâm là bàn thờ Tổ quốc, chính giữa có tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh, phía trên ghi: Vì nước quên mình. Tổ quốc ghi công. Đời đời ghi nhớ. Tả, hữu là hai hương án thờ các bậc tiền hiền tiên liệt và đồng bào, chiến sĩ đã hy sinh, chưa tìm được tên. Dọc theo các bậc tường bên trái là tên liệt sĩ khối Dân Chính Đảng, các bậc tường bên phải là tên liệt sĩ lực lượng võ trang.
Bên trong đền tưởng niệm liệt sĩ Bến Dược
Tên liệt sĩ được khắc vào tấm bia đá hoa cương, chữ mạ vàng. Có 45.666 liệt sĩ được ghi tên trong đền, gồm có Mẹ Việt Nam anh hùng, anh hùng, liệt sĩ, trong đó có 14.077 liệt sĩ là con em của 40 tỉnh, thành phố khác và 800 liệt sĩ không rõ quê quán.
Hằng ngày, có nhiều lượt người đến tìm tên của thân nhân và đồng đội, đã nghẹn ngào, xúc động khi thấy được tên của liệt sĩ do Ban Quản lý đền cung cấp.
Mặc niệm, tưởng nhớ các anh hùng liệt sĩ
Chúng ta vừa tự hào về những người con ưu tú của quê hương được khắc tên trong đền. Từ nay, hương hồn của các liệt sĩ sẽ được ấm áp, thanh thản, bởi hằng ngày có biết bao đoàn người đến dâng hoa, dâng hương tưởng nhớ đến những người đã hy sinh vì sự nghiệp độc lập, tự do của dân tộc!
4. Nội dung trưng bày 9 không gian Đền Tưởng niệm liệt sĩ Bến Dược
Thể hiện lại sự kiện tiêu biểu trong cuộc kháng chiến chống Mỹ của quân dân Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định với chủ đề: “Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định kiên cường, bất khuất” gồm có 9 không gian với các chủ đề:
Không gian I: Giặc Pháp xâm lăng, toàn dân Việt Nam quên mình giữ nước.
Không gian II: Những nhân vật tiêu biểu từ năm 1920-1945.
Không gian III: Nổ phát súng đầu tiên chống Pháp xâm lược lần thứ hai.
Không gian IV: Đấu tranh chính trị, võ trang binh vận ba mũi giáp công ở Sài Gòn.
Không gian V: Đây là vành đai đỏ với thế trận lòng dân ngay trung tâm đầu não Mỹ - ngụy như đặc công Rừng Sác, Củ Chi đất thép thành đồng, An Phú Đông, Bàu Cò, Láng Le.
Không gian VI: Tiến công địch trong mùa xuân 1968.
Không gian VII: Tổng tiến công và nổi dậy, giải phóng miền Nam mùa Xuân 1975.
Không gian VIII: Xả thân vì nghĩa lớn.
Không gian IX: Thành phố vinh dự được mang tên Bác Hồ.
5.Tháp Tháp thể hiện cho sự vươn lên đỉnh cao trong tương lai. Tháp có 9 tầng cao 39 m. Trên vách Tháp có nhiều hoa văn, phù điêu thể hiện cuộc sống và chiến đấu của nhân dân Củ Chi “Đất thép thành đồng”. Lên tầng cao nhất của Tháp, chúng ta có thể ngắm nhìn một phần căn cứ cách mạng mà địa danh đã đi vào lịch sử: vùng “Tam giác sắt”
Tháp 9 tầng, cao 39m
6. Bức tranh ghép gốm lớn nhất Việt Nam
Thể hiện cuộc sống, chiến đấu của nhân dân Việt Nam từ khi khai hoang lập địa, chiến đấu chống giặc ngoại xâm giải phóng dân tộc giành độc lập tự do, với ba chủ đề chính:
Phần thứ nhất, có chủ đề “ Dân khai hoang – Thần lập xứ”.
Phần thứ hai, có chủ đề “ Nhân dân ta bị đô hộ, áp bức – đoàn kết đấu tranh giành thắng lợi”.
Phần thứ ba, có chủ đề “ Sức tiếp sức chống xâm lăng”.
7. Biểu tượng “ Hồn thiêng đất nước” Cao 16 mét, chất liệu bằng đá, được điêu khắc những hoa văn vô cùng tinh tế. Với hình dáng giọt nước mắt nhỏ xuống tiếc thương cho những anh hùng, liệt sĩ đã anh dũng ngã xuống cho nền độc lập, tự do của dân tộc.
Nhìn toàn cảnh biểu tượng như một tháp bút viết lên trời xanh trang sử vàng chói lọi và anh dũng của dân tộc Việt Nam.
Biểu tượng hồn thiêng đất nước
8. Hoa viên
Từ khu đất đầy hố bom, cằn cỗi do chiến tranh tàn phá, nay đền đã có một mảng hoa viên mượt mà, tươi đẹp, hoa nở quanh năm với nhiều loại cây kiểng quý do nhiều nghệ nhân và các ban, ngành gởi tặng. Đặc biệt, các đồng chí lãnh đạo Trung ương, Thành phố và các tỉnh đã trồng lưu niệm nhiều loại cây quý ở hoa viên trước Đền.
Đền tưởng niệm liệt sĩ Bến Dược, Củ Chi làm cho chúng ta nhớ mãi về lịch sử hào hùng của dân tộc trong hai cuộc kháng chiến gian khổ vừa qua, nhớ đến những Mẹ Việt Nam anh hùng, những anh hùng, liệt sĩ và biết bao đồng bào đã ngã xuống để cho đất nở hoa hôm nay! Đền Tưởng niệm liệt sĩ Bến Dược đời đời cho con cháu mai sau.
Hoa viên quanh đền
ĐỀN TƯỞNG NIỆM LIỆT SĨ BẾN DƯỢC – CỦ CHI
Địa chỉ: Ấp Phú Hiệp, xã Phú Mỹ Hưng, huyện Củ Chi, TP. Hồ Chí Minh.
Điện thoại: (028) 37 948 827.
BÀI VĂN BIA “ĐỜI ĐỜI GHI NHỚ” CỦA NHÀ THƠ VIỄN PHƯƠNG
Vùng đất sáng ở Miền Nam Tổ quốc, nửa tiếp Trường Sơn, nửa nối đồng bằng. Chống xâm lăng từ Trương Định, Trương Quyền, máu dũng sĩ chảy tràn sông suối.
Thuở đất nước đắm chìm trong tăm tối, Nguyễn Tất Thành tím ruột xót non sông, tìm hướng tương lai, khói phủ Bến Nhà Rồng.
Tiếng máy chém đầu văng trong ánh thép, nhân dân quằn quại dưới xiềng gông, đạn bom rơi xác ngã chất chồng, người chết không yên, tan mồ nát mả. Giặc quyết đẩy dân ta lùi về thời đồ đá. Tiếng Bác Hồ “Dù đốt cháy dãy Trường Sơn...” Muôn triệu trái tim sôi sục căm hờn. Đôi tay yếu mẹ đẩy lùi máy chém, tấm thân gầy mẹ cản xích xe tăng. Nước mắt chảy vào tim, mẹ tiễn con ra trận.
“Không có gí quý hơn độc lập tự do” lớp lớp lên đường.
Tuổi trẻ! Tuổi anh hùng như đại bàng vỗ cánh
“đâu có giặc là ta cứ đi!” Thành phố Sài Gòn, vì sao lấp lánh: Thề chết đứng chẳng sống quỳ. Những đoàn quân đẹp tợ thiên thần, đạp đỉnh Trường Sơn, vượt sóng Cửu Long tiến về Thành phố.
Đêm lảnh lót tiếng ca quan họ, nghe ngọt ngào điệu hát cải lương, hò mái đẩy ngân nga dìu dặt, giọng bài chòi tha thiết nhớ thương. Mừng họp mặt bốn phương dũng sĩ, quê hương ta ra ngõ gặp anh hùng.
Lính chủ lực về quê mình làm du kích. Cả nước vì Sài Gòn, Sài Gòn vì cả nước quyết hy sinh.
Moi ruột đất ẩn sâu vào lòng đất, trái tim thành chiến hào, ánh mắt hóa vì sao, bàn tay thành lưỡi kiếm.
Vũ khí thô sơ ngựa trời, mìn gạt, địa đạo dài theo thế trận lòng dân, du kích lập vành đai diệt Mỹ, bắn tỉa ngày đêm xuất quỷ nhập thần. Biệt động Thành đánh giữa Sài Gòn, tàu chiến sân bay, kho xăng bốc nổ – Lòng dân nổi dậy, ngày xuống đường, đêm không ngủ, đạp rào gai, che họng súng, liều thân mình cho Tổ quốc tồn sinh. Lũ giặc nước kinh tâm, bom tấn, pháo bầy, thần sấm, con ma, B52 rãi thảm.
Thần, người căm giận. Ầm, ầm chiến dịch Hồ Chí Minh. Như bão gầm, như thác lũ, dũng tướng, tinh binh, bạt núi, san đèo tiến về Thành phố
Rạp trời cờ đỏ
Trúc chẻ ngói tan
Quét sạch hung tàn
Quê hương giải phóng
Chiến thắng lớn từ hy sinh to lớn. Ai đếm khăn tang, ai đong máu chiến trường? Con của mẹ ra đi không bao giờ trở lại, mẹ khóc mỗi hoàng hôn... chim bay về núi tối rồi.
Máu hồng tỏa hương chính khí,
Nhân kiệt làm nên địa linh.
Đất nước lớn vì nhân dân anh hùng,
Nhân dân lớn vì tấm lòng yêu nước.
Người đang sống nhớ thương người đã khuất,
Khắc đá làm bia dụng giữa đất trời.
Những anh liệt như ngàn sao tỏa sáng,
Đời đời sau chiếu mãi giữa tim người.
Thông tin khác